Systemisch werken
Je weet; het aspect ‘Systemisch werken’ speelt een belangrijke rol in de wijze waarop wij als W2 Insight verandertrajecten en teamtrajecten begeleiden bij onze klanten.
Systemisch werken betekent; verantwoordelijkheid en aandacht hebben voor alle dynamieken die binnen een systeem kunnen spelen.
Wat is eigenlijk een “systeem?”
Welnu; overal waar mensen samen zijn of samen werken, vormt zich een systeem. Een klein voorbeeld wat voor iedereen herkenbaar is: Stel, je zit met een aantal goede vrienden op een terras. De sfeer is opperbest, er wordt veel gelachen en volop bijgepraat over wat iedereen heeft beleefd. Plotseling schuift uit het niets een verre kennis van één van je vrienden aan die meteen iets voor zichzelf bestelt en zich ook volop in jullie gesprekken mengt.
Wat doet dit met je?
Hoe voelt dat?
Voor iedereen herkenbaar dat zoiets in als storend wordt ervaren. Het kan zelfs zijn dat de leuke sfeer daarna helemaal verdwenen is en de een na de ander weggaat. Deze ‘verstoring’ die iedereen voelt is het systeem dat op zo’n moment laat gelden.
Systeemprincipes
We hebben het al in eerdere artikelen aangehaald; elk systeem werkt vanuit drie basisprincipes:
- Rangorde: in elk systeem is er sprake van een bepaalde rangorde en verantwoordelijkheid.
- Binding: iedereen en alles dat deel uitmaakt van het systeem, hoort erbij.
- Balans: er moet balans zijn tussen geven en ontvangen.
Rangorde
In de komende drie nieuwsbrieven zullen we dieper ingaan op het hoe en waarom van deze drie systemische basisprincipes.
Deze nieuwsbrief staat in het teken van het basisprincipe ’Rangorde’.
In elk systeem is er sprake van een rangorde, een volgorde. In elke vorm van rangorde heeft ook iedereen z’n eigen plek! Vaak is deze rangorde van nature bepaald. Kijk bijvoorbeeld binnen een gezin. Binnen organisaties is er ook een rangorde, echter deze kan een stuk lastiger te duiden zijn; is het de directeur, de oudste medewerker of misschien wel degene met de meeste ervaring die feitelijk voorop loopt?
‘Rangorde’ betekent voor iedereen in het systeem dat hij of zij de eigen plek moet innemen. Niets meer en niets minder!
Verstoringen
Doet iemand dit niet door bijvoorbeeld verantwoordelijkheden niet te nemen of juist verantwoordelijkheden van anderen over te nemen, raakt ‘Rangorde’ verstoord. Er ontstaan symptomen als onvrede en onrust binnen de organisatie.
Voorbeelden van verstoringen in de Rangorde zijn bijvoorbeeld:
- Beleid wordt uitgezet door leidinggevenden maar niet nageleefd door medewerkers.
- Sommige medewerkers hebben de informeerde leiding.
- Medewerkers praten over hun leidinggevende in termen van “ze hadden hem nooit aan moeten nemen” Wat ze dan feitelijk zeggen is: “ik ben beter dan mijn baas”.
- Medewerkers nemen zonder opdracht verantwoordelijkheden over van hun leidinggevenden.
- Ondersteunende afdelingen bepalen het kader voor de lijn i.p.v. andersom.
- Leidinggevenden treden onvoldoende op wanneer medewerkers hun ‘boekje’ te buiten gaan.
Hoe zit het bij jou?
Kijk eens naar je eigen organisatie: Hoe zit het met de rangorde in jouw organisatie? Is die duidelijk en wordt die gerespecteerd? Is jouw ‘naam, rang en nummer’ duidelijk voor iedereen en ook voor jezelf? Handel je er zélf ook naar en neem je je ‘plek’ in?
Help anderen met je ervaringen en deel je inzichten in een comment onderaan dit artikel.
Herken je de symptomen van een verstoorde ‘Rangorde’ in je organisatie; je weet ons te vinden!
